Enerji ve Temiz Hava Araştırma Merkezi, G7 ve Avrupa Birliği (AB) üyeleri olmak üzere bazı Batı ülkelerinin yaptırım ve tavan fiyat uygulamasının Rusya’nın petrol ihracatına etkileri konusunda hazırladığı çalışmayı yayınladı.
Rus ham petrolüne varil başına 60 dolar tavan fiyat uygulaması ve ithalat yasağının 5 Aralık 2022’de yürürlüğe girdiği anımsatılan çalışmada, petrol yaptırımlarının Kremlin’in savaştaki kararlılığını azaltmadığı belirtildi.
Gelirleri azalttı
Çalışmada, Batı ülkelerinin tavan fiyat ve kısıtlayıcı tedbirlerinin “Rusya’nın petrol ihracat gelirlerini 34 milyar avro azalttığı”, AB’nin petrol ithalat yasağının ve G7 tavan fiyatının ülkenin petrolden elde ettiği geliri yüzde 14 düşürdüğü ifade edildi.
Söz konusu etkinin beklentinin altında kaldığı, yaptırımların Rusya’nın petrol ihracat gelirlerini yılın ilk yarısında ciddi ölçüde etkilediği ancak tavan fiyatı uygulama, güçlendirme ve sürekli izleme konusundaki başarısızlığın Rusya’nın yılın ikinci yarısında bu etkiden kurtulmasını sağladığı belirtildi.
Çalışmada, “Petrol tavan fiyat politikasının yeterince izlenmemesi ve uygulanmaması nedeniyle yaptırımların etkinliği azaldı. Bu, Rusya’nın petrolünü belirlenen tavan fiyat seviyesinin üzerinde satmasına olanak sağladı.” ifadesi kullanıldı.
Rafine petrol ürünleri açısından da yasal boşluklar olduğu belirtilen çalışmada, Rus ham petrolünden üretilen petrol ürünlerinin yasal olarak yaptırım uygulayan ülkelere girebildiğine işaret edildi.
Çalışmada, petrol tavan fiyatı aşağı çekilerek Rusya’nın ihracat gelirlerinin daha da düşürülebileceği, varil başına 30 dolarlık bir tavan fiyatın Rusya’nın gelirlerini ciddi ölçüde azaltacağı, yaptırım ihlallerine ilişkin cezaların da katılaştırılabileceği vurgulandı.
Rus ürünlerine tavan fiyat uygulaması
AB ülkelerinin Rusya’dan deniz yoluyla taşınan petrole yönelik ithalat yasağı ve varil başına 60 dolar tavan fiyat kararları 5 Aralık’ta uygulamaya girmişti.
Bu kapsamda, Rus petrolünün üçüncü ülkelere belirlenen fiyattan daha yüksek bir seviyede satılması durumunda G7 ve AB ülkelerindeki şirketler, bu petrole nakliye, sigorta ve aracılık gibi çeşitli hizmetleri sunamıyor. Söz konusu hizmetlerin sağlanabilmesi için Rus petrolünün tavan fiyatın altında işlem görmesi gerekiyor.
AB’nin, Rusya’dan deniz yoluyla taşınan dizel ve sıvı yakıt (fuel-oil) gibi çeşitli rafineri petrol ürünlerine yönelik ithalat yasağı ve bu ürünlere tavan fiyat uygulaması ise 5 Şubat’ta başlamıştı.
AB ülkeleri arasında müzakereleri devam eden 12’nci yaptırım paketinde petrol tavan fiyatı uygulamasının sıkılaştırılmasını içeren unsurların da yer alması bekleniyor.
